මේ වන විට ලොව පුරා ඇති ආර්ථික හා වාණීජ ක්ෂේත්‍රයන් විශාල ලෙස ඩිජිටල් තාක්‍ෂණය මඟින් විශාල පෙරළියකට ලක්කරමින් තිබේ. ශ්‍රී ලංකාවටද මෙය මඟ මඟ යැර යා නොහැකිය. මෙම නව තාක්‍ෂණික යුග ප්‍රවේශය ශ්‍රී ලංකාවට ලැබුණු විශාල අවස්ථාවකි. එනිසා සංවර්ධනය වෙමින් පවතින අනෙක් රටවල් ආදර්ශයට ගනිමින් ඩිජිටල් ගෙවීම් ක්‍රමය මෙරටෙහිද ක්‍රියාවට නංවා ගතහොත්, එය නවීන ලෝකයට පිවිසීමට ඇති හොඳම මග වෙයි. එයින් අපට මහත් හිසරදයක්ව පවතින ඉහවහ ගිය වංචා, දූෂණ පිටු දකිමින්, පිරිසිදු, පැහැදිලි මුදල් ගනුදෙනු පද්ධතියක් අපට නිර්මාණය කර ගත හැකි වෙයි. මේ ලිපිය එයට මඟ කියයි.
🔍 ශ්‍රී ලංකාවට ආදර්ශයට ගත හැකි ජාත්‍යන්තර සාර්ථකත්ව කතා
1.📱 කෙන්යාවේ M-PESA ක්‍රමය – මුදල් හුවමාරුවෙන් සිදුවන දූෂණය අඩු කිරීම
2007 වසරේදී Safaricom සහ Vodafone හවුලින් පළමුවරට ආරම්භ කළ මේ M-PESA ක්‍රමය මඟින්, කෙන්යාව තුළ මූල්‍ය ක්ෂේත්‍රය පුළුල් විය. මෙය ජංගම දුරකතනය ඔස්සේ සිදු කරන මුදල් ගනුදෙනුවකි. මෙම සේවාව මගින් පරිශීලකයන්ට ජංගම දුරකථනය ඔස්සේ ඕනෑම මුදල් ගනුදෙනුවක්, මුදල් තැන්පත් කිරීම, ඉතිරි කිරීම, භාණ්ඩ හා සේවා සඳහා ගෙවීම, ආදී සියලු ආකාරයේ ගෙවීම්, මුදල් මාරු කිරීම, හා ආපසු ලබා ගැනීම වැනි හැම දෙයක් ම එසැණෙන් ඉටු කර ගත හැකිය. එය තමා ජීවත්වන රටට පමණක් සීමා වී නැත. ලෝකය පුරා ඕනෑම ගනුදෙනුවක් පැය 24 පුරාම සිදු කළ හැකිය. මේ ක්‍රමය සුරක්ෂිත වන්නේ බැංකුවක් හා දුරකථන සේවා ඔබ කළ ගනුදෙනුවට සාක්ෂි දරන නිසාය. මෙය අප්‍රිකාවේ වෙනත් රටවල් පමණක් නොව යුරෝපයේ රටවල් ද ආදර්ශයට ගෙන ඇත.
📊 2014 වන විට, M-PESA හරහා සිදු වූ ගනුදෙනු කෙන්යාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් (GDP) 43%ක් දක්වා වර්ධනය විය.
💰 මේ ක්‍රමය නිසා මුදල් ගනුදෙනුවල දී සිදුවන වංචා කිරීම් හා සොරාගැනීම් අඩු වී, ගෘහස්ථ ඉතිරිකිරීම් 22% කින් ඉහළ නැංවිණ.
🌍 2021 වන විට අප්‍රිකාව පුරා මිලියන 50ක් දෙනා M-PESA භාවිතයට එන් වි සිටියහ.
❌ මෙම මොබයිල් මුදල් භාවිතය හේතුවෙන් අල්ලස් ගැනීම් 15%කින් අඩු විය.
📢 ශ්‍රී ලංකාවටත් පවතින බැංකු හා දුරකතන සේවා භාවිතයෙන් මෙවැනි ක්‍රමයක් ඇති කර ගත හැකිය. ජංගම දුරකතන හා බැංකු සේවා වැඩිදියුණු කර, කුඩා ව්‍යාපාර සහ රාජ්‍ය ගෙවීම් මෙයට එක් කර ජාතික ගෙවීම් ජාලයක් ඇති කළ හැකිය.
2.💳 ඩිජිටල් ක්‍රමයට වැටුප් ගෙවීම (ඇෆ්ගනිස්ථානය) – ව්‍යාජ සේවකයන් යෙදවීම හා අල්ලස් ගැනීම ආදී දූෂණය අඩු කිරීම.
2008 වසරේදී ඇෆ්ගනිස්ථානය රාජ්‍ය සේවක වැටුප් ජංගම දුරකතන ඔස්සේ ඩිජිටල් ක්‍රමයට ගෙවීම් ආරම්භ කළේය. ඊට පෙර සිදුවූ, දූෂිත නිලධාරීන් විසින් ව්‍යාජ සේවක නම් ඇතුළත් කර වැටුප් වංචා කිරීම හෙළිදරවු විය. එරට පොලිස් නිලධාරින්ගේ වේතන ඩිජිටල් ක්‍රමයට ගෙවීමේ දී, එතෙක් සිදුවූ, වංචා හා දූෂණ පමණක් නොව අකාර්යක්ෂමතා ද තුරන් විය. මේ ප්‍රවේශය නිසා වේතන නීත්‍යානුකූලව ලැබිය යුතු අයට පමණක් ගෙවීමට රජයට හැකි විය. එයින් රජයට හොර පාරේ ගිය මුදල් මිලියන ගණනක් ඉතිරි කර ගත හැකි විය.
🕵️♂️ මේ වැටුප් ගෙවීමේ ක්‍රමය නිසා එතෙක් ලැයිස්තුවල සිටි සේවකයන්ගෙන්, 10%කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ව්‍යාජ බව අනාවරණය විය.
💲 රාජ්‍ය වැටුප් වංචා 30% කින් අඩු වී, වාර්ෂිකව ඇෆ්ඝන් රජයට ඩොලර් මිලියන ගණනක් ඉතිරි විය.
🚫 පොලිස් නිලධාරීන්ට තම වැටුප් ලබා ගැනීමට අල්ලස් දීමට සිදුවීම් මේ ඩිජිටල්කරණයත් සමඟ 47% කින් අඩු විය.
💡 ශ්‍රී ලංකාවේ රජයේ ආයතනවලට පමණක් නොව පුද්ගලික ආයතනවල ද අනිවාර්ය ජාතික ඩිජිටල් වේතන ගෙවීම් ක්‍රමයක් ඇති කර වේතන ලැයිස්තුවලින් කෙරෙන වංචා නැති කළ හැකිය. එවිට නිසි කලට නිසි වෙලාවට වේතන ලබා දීම කළ හැකිවෙයි. මුල්‍ය විමර්ශන ද නිවැරදිව හා කඩිනමින් සිදු කළ හැකි වෙයි.
3. ඉන්දියාවේ ඒකීය ගෙවීම් අතුරුමුහුණත (UPI) – නෝට්ටු මුදල් භාවිත නොකරන ආර්ථිකය
2016දී ඉන්දියාව ආරම්භ කළ ඒකීය ගෙවීම් අතුරුමුහුණත (Unified Payments Interface) හෙවත් (UPI) මඟින්, ඉන්දියාවේ මුදල් ගනුදෙනු වේගවත් හා විශ්වාසදායකව සිදු වෙයි. බැංකු, ව්‍යාපාර හා පුද්ගලයන් අතර ගනුදෙනු කිසිදු අඩුපාඩුවක් නැතිව, නිවැරදිව, අකුරට ම සිදු වෙයි. එයින් නෝට්ටු මුදල් භාවිතය අඩු කළ නිසා ගනුදෙනු විනිවිද භාවයෙන් කිරීමටත්, අල්ලස් දූෂණ හා වංචාවලට තිබු ඉඩකඩ ඇහිරි ගියේය.
📈 2023 වන විට, UPI හරහා සිදු වූ ගනුදෙනු බිලියන 74ක් ඉක්මවා සිදු විය. එහි වටිනාකම ඇමරිකන් ඩොලර් ට්‍රිලියන එක හමාරක් පමණ විය.
🏦 මේ ක්‍රමය නිසා රජයේ වැඩ සටහන්වලින් සිදුවන මුල්‍ය වංචා නතරවී ඍජුවම ලාභීන් අතරට පත්කළ හැකි විය. ඒ නිසා හොර පාරේ ගිය මුදල් විශාල ප්‍රමාණයක් ඉතිරි කර ගත හැකි විය.
💳 සමීක්ෂණවලින් හෙළි වි ඇත්තේ මේ ඩිජිටල් ගනුදෙනු ක්‍රමය නිසා දිනපතා රජයේ පරිපාලනයේ හා දෙපාර්තමේන්තුවල සිදුවන අල්ලස් ගැනීම් 35% කින් අඩු වූ බවය.
🔗 ශ්‍රී ලංකාවේ බැංකුවලට රජයත් සමග එක්වී අන්තර් ක්‍රියාකාරී ඒකීය ඩිජිටල් ගෙවිම් ක්‍රමයක් සැකසිය යුතුය. එයට මොබයිල් වොලට්ටු, බැංකු ගිණුම් සේවා, රාජ්‍ය ගෙවීම් සහ පුද්ගලික ගනුදෙනු ඒකාබද්ධ කළ ඒකීය ගෙවීම් අතුරුමුහුණත (UPI) මෙන් ගෙවීම් ජාලයක් අතුළත් කළ යුතුය.
4. ඉන්දුනීසියාවේ රාජ්‍ය ඩිජිටල් ගෙවීම් – විනිවිද භාවය හා අල්ලස වැළක්වීම
ඉන්දුනීසියාවේ රජය, සමාජ සුබසාධන ගෙවීම් සහ බදු ගෙවීම් ඩිජිටල් පද්ධතියකට මාරු කළේය. නෝට්ටු මුදල් හුවමාරු ක්‍රමය අහෝසි කොට සහනාධාර හොර පාරේ නොගොස් ප්‍රතිලාභීනට කෙළින් ම ලැබෙන ක්‍රමයක් ඇති කළේය. රටේ එතෙක් පැවති වංචා හා දූෂණ නවත්වා මුල්‍ය වගවීම් ප්‍රශස්ත මට්ටමකට ගෙන ඒමට ඒ මගින් හැකි විය.
📊 ආදායම් බදු ඩිජිටල් ක්‍රමයට ලබා ගැනීම නිසා ඇතැම් දිස්සත්‍රික්කවල බදු ආදායම 40% කින් ඉහළ ගියේය. ❌ ගෙවිම් විමර්ශනය කළ හැකි වීම නිසා සමාජ සහනාධාර වැඩසටහන්වල පැවති දූෂණය 25% කින් අඩු විය. 🚔 ඩිජිටල් ක්‍රමය නිසා රාජ්‍ය අංශවල ගනුදෙනුවලදී සිදුවුන අල්ලස් ගැනීම් පිළිබඳ වාර්තාවීම් 30% කින් අඩු විය. 🏦 ශ්‍රී ලංකාව මේ ක්‍රමය යොදා ගෙන – රාජ්‍ය සමාජ සහනාධාර ගෙවීම්, විශ්‍රාමික අරමුදල්, බදු මුල්‍ය කටයුතු, ආදී සියලුම මුදල් ගනුදෙනු ඩිජිටල් ක්‍රමයට සිදු කිරීම අනිවාර්ය කළ යුතුය. එයින් විගණන කටයුතු ද පහසු වෙයි.
🔎 ශ්‍රී ලංකාවේ අල්ලස් හා දූෂණය අවම කරන්නට ඩිජිටල් ගෙවීම් භාවිතා කරන්නේ කෙසේ ද?
🔎 💳 නෝට්ටු මුදල් පදනම් වූ අල්ලස පිටුදැකීම: ඩිජිටල් ගෙවීම් හරහා මූල්‍ය වාර්තා සෑදෙන නිසා, දූෂිත නිලධාරින්ට අල්ලස් ගැනීම අපහසු වේ. රජයේ නිලධාරීන්ට, පොලිස් නිලධාරීන්ට සහ මහජන සේවකයින්ට සෘජුවම ඩිජිටල් පද්ධති හරහා වැටුප් ගෙවිය හැකි බැවින්, අල්ලස් ලබාදීමේ අවදානම අඩු වේ.
💰 රජයේ ආදායම වැඩි කිරීම: බදු ගෙවීම් ඩිජිටල් ක්‍රමයකට මාරු කිරීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ බදු එකතු කිරීම සුවිශේෂී ලෙස වැඩි කර ගත හැකිය. ඉන්දුනීසියාවේ බදු ගෙවීම් ක්‍රමය මෙන්, ඩිජිටල් බදු ගෙවීම් පද්ධතියක් හඳුන්වාදීමෙන් බදු වංචා අවම කර රජයේ ආදායම වර්ධනය කර ගත හැකිය.
🌍 වරප්‍රසාද අඩු අයට මූල්‍ය සහනාධාර ලබා දීම: දහස් ගණන් ග්‍රාමීය ජනතාව තවමත් මුදල් නෝට්ටු හුවමාරු ක්‍රමය මත විශ්වාසය තබා තිබේ. එම නිසා ඔවුන් මූල්‍ය වංචා සහ දූෂණයට පහසුවෙන් ම ලක් විය හැකිය. ඩිජිටල් ගෙවීම් ක්‍රම හරහා බැංකු සේවාවන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට ලබාදීමෙන් මේ තත්වය දුරු කළ හැකිය. ජනතාවට ආරක්ෂිත මූල්‍ය මෙවලම් ලබාදිය හැකිය.
📑 රජයේ ගෙවීම් පද්ධතියේ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි කිරීම: පැමිණිලි, ආධාර සහ සෙසු රජයේ ගෙවීම් ඩිජිටල් ක්‍රමය මගින් ලබාදීමෙන්, අයදුම්කරුවන්ට මුදල් ලබාදිය යුතු නිවැරදි පුද්ගලයාටම එය ලැබෙන බව සහතික කරයි. එමඟින්, බාධක සහ දූෂණ අවස්ථා අඩු කළ හැකිය.
🔄 දිනපතා ගනුදෙනුවල දී සිදුවන දූෂණය අවම කිරීම: ඩිජිටල් ගෙවීම් හරහා නිලධාරීන් සමඟ මූහුණ මුහුණ සම්බන්ධ විම අවම කරමින්, පොලිස් දඩ, බලපත්‍ර මධ්‍යස්ථාන, සහ රජයේ ලියාපදිංචි කිරීමේදී ඇතිවන අල්ලස් ඉල්ලීම් අඩු කළ හැකිය.
📊 ව්‍යාපාර සහ ඊ-වාණිජ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කිරීම කුඩා සහ මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාර (SMEs) සඳහා ඩිජිටල් ගෙවීම් පද්ධතියක් ඇතිවීමෙන් නෝට්ටු මුදල් මත පදනම්ව කටයුතු කිරීම අවම කර ගනුදෙනු ප්‍රමාදය අඩු කළ හැක. එසේම, ව්‍යාපාරවල මූල්‍ය ආරක්ෂාවද වැඩි වේ.
📌 ශ්‍රී ලංකාවේ ඩිජිටල් ගෙවීම් ක්‍රමයක් ක්‍රියාවට නැංවීම - ඉදිරිගමන් මග
📱 ජාතික මට්ටමේ ඩිජිටල් ක්‍රමයේ මොබයිල් ගෙවීම් පද්ධතියක් හඳුන්වාදීම: M-PESA හෝ UPI මෙන් ජංගම පදනම් වූ ගනුදෙනු ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කරමින් පුද්ගලයින් සහ ව්‍යාපාර සඳහා පහසු මූල්‍ය සැලසුමක් සලසා දිය හැකිය..
💼 ඩිජිටල් වැටුප් ගෙවීම දිරිමත් කිරීම: රජයේ හා පෞද්ගලික අංශයේ සේවකයින්ට වැටුප් ගෙවීම ඩිජිටල් ක්‍රමයට මාරු කරමින්, එය ව්‍යාප්ත කිරීමට සහය විය යුතුය.
🏦 බදු එකතු කිරීම නවීකරණය කිරීම: ඩිජිටල් බදු ගෙවීම් ක්‍රමයක් හඳුන්වාදීමෙන් බදු වංචා අවම කර, රජයේ ආදායම වැඩි කළ හැක.
👨👩👧👦 සමාජ සුභසාධන වැඩසටහන් ඩිජිටල් කිරීම: සියලු සමාජ සුභසාධන ව්‍යාපෘති ඩිජිටල් ගෙවීම් හරහා ක්‍රියාත්මක කරමින්, මූල්‍ය වංචාව අවම කළ හැක.
🛡️ අල්ලස වැළැක්වීම සඳහා ඩිජිටල් වාර්තා කිරීමේ මෙවලම් හඳුන්වාදීම: පාරිභෝගිකයින්ට දූෂණය සහ අල්ලස් ගැනීම් වාර්තා කළ හැකි ඩිජිටල් මට්ටමේ සේවාවක් හඳුන්වාදිය හැක.
📢 ජනතාව අතර මෙය ජනප්‍රිය කිරීමට අධ්‍යාපන වැඩ සටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම: ජනතාව මත විශ්වාසය ලබාගැනීම සඳහා ව්‍යාපාර සහ පුද්ගලයින් සඳහා බදු සහන වැනි දිරිගැන්වීම් ලබාදිය යුතුය.
🌟 නිගමනය: ශ්‍රී ලංකාවේ අල්ලස හා දූෂණය අවම කරමින් මූල්‍ය කාර්යක්ෂමතාය වැඩි කිරීම සඳහා ඩිජිටල් ගෙවීම් පද්ධතියක් හරහා විශාල අවස්ථාවක් ඇත. ව්‍යාජ මුදල් ගනුදෙනු නවතා, ආදායම වැඩි කිරීම හා මූල්‍ය ප්‍රවේශය දියුණු කිරීම තුළින්, ශ්‍රී ලංකාවට අල්ලස-දූෂණ රහිත, ප්‍රබල ආර්ථිකයකට පියනැඟිය හැක. ඒ සඳහා දැන් ම ක්‍රියා කිරීම අත්‍යවශ්‍යය! 🚀
0 Comments