2025 අප්‍රේල් මාසයේදී ඇමරිකාව ශ්‍රී ලංකා නිෂ්පාදනවලට 44%ක දැවැන්ත බද්දක් (tariff) පනවා ඇති බවට නිවේදනය කළ අවස්ථාවේදී, කොළඹ ඇඟලුම් කර්මාන්ත ශාලාවල සිට වොෂිංටන් වෙළෙඳ මේස දක්වා විශාල ඝෝෂාවක් මතුවිය. “ප්‍රතිචාරක බද්ද” ලෙස නම්කර ඇති මෙම තීරණය, ශ්‍රී ලංකාව ඇමරිකානු භාණ්ඩවලට පනවන ඉහළ බදු මට්ටමට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස පනවන්නක් බැව් කියැවිණ.
ඒත් මේ ප්‍රතිචාර බද්දට ශ්‍රී ලංකාව දක්වන ප්‍රතිචාරය කුමක් ද? කියන්නේ කුමක්ද? කරන්න යන්නේ කුමක්ද? මේක අර්බුදයක්ද? නැත්නම් නැවත උද්යෝගය නංවා ලීමට ලැබුණු අභියෝගාත්මක පණිවිඩයක්ද? ඇත්ත නැත්ත විමසා බලමු.
විපක්ෂය කියන්නේ මෙයින් ශ්‍රී ලංකාව ඉවර වෙන බවයි. වහාම ඇමරිකන් ජනාධිපති ට්‍රම්ප් සමග මුහුණට මුහුණ හමුවී මේ ගැන කතා කළ යුතු බවයි. මේවා විපක්ෂයේ බොළඳ කතාය. ලෝකයේ හැම රටකටම පොදුවේ බදු පනවා ඇති අවස්ථාවක එක රටකට විතරක් ඒක කරන්න පුලුවන්ද? ඒ වගේම ඔවුන් කියනවා, මේ ගැන කලින් දැන සිටි නිසා කලින් පිළියම් යොදන්නට තිබුණු බවයි. ආණ්ඩුවට ‘පළපුරුද්ද’ නැති නිසා සාර්වපාක්ෂික සමුළුවක් කැඳවා මේ ගැන සාකච්ඡා කරන ලෙසයි. ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක දැනටමත් ඊට ප්‍රතිචාර දක්වා තිබේ. ඊට කලින් මේ ගැන සොයා බලන්නට කමිටුවක් ද පත් කර තිබේ.
දැන් අපට මුහුණපාන්නට සිදුවී ඇති තත්වය විමසා බලමු.
________________________________________
📈 සංඛ්‍යා දත්ත: වෙළඳ සම්බන්ධතා අසමතුලිතතාව
• 2024 දී, ශ්‍රී ලංකාව ඇමරිකාවට රුපියල් බිලියන 3 ක වටිනා භාණ්ඩ (ඇඳුම්, රබර්, තේ) අපනයනය කළේය.
• ඇමරිකාවෙන් ආනයනය කළේ රූපියල් මිලියන 368 ක් වටිනා භාණ්ඩ පමණයි.
• මෙයින් ශ්‍රී ලංකාවට ලැබුණු වෙළඳ අධික ශේෂය: $ බිලියන 2.6කි.
ඒත් ඇමරිකාව බද්දක් ගහන්නේ ඇයි?
ඇමරිකානු නිලධාරීන් කියන්නේ, ශ්‍රී ලංකාව ඇමරිකානු භාණ්ඩවලට උපරිම 88%ක බද්දක් පනවා ඇති බවයි – මේවාට ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ, ඖෂධ, දිනපතා පාතරාසය සඳහා ගන්නා ආහාර ද්‍රව ආදිය ඇතුළත් වේ.
බද්දක් ලෙස පනවා ඇති ප්‍රමාණය ප්‍රතිශතය
ඇමරිකාව ශ්‍රී ලංකා භාණ්ඩවලට 44%
ශ්‍රී ලංකාව ඇමරිකානු භාණ්ඩවලට 88%
😳 ඇමරිකානු භාණ්ඩවලට ශ්‍රී ලංකාව පනවා ඇති බදු බර දෙගුණයකි! මෙවර ඇමරිකාව පනවා ඇති බද්ද ඉන් අඩකි.
________________________________________
🍖 ඇඟලුම් කර්මාන්තය: හදට වදින පහරක්!
• ශ්‍රී ලංකා අපනයනවලින් 40%+ක් නිමි ඇඳුම් හා ඇඟලුම් වේ.
• මේ ක්ෂේත්‍රයේ සේවය කරන කාන්තාවන් පිරිස 300,000කට වැඩිය.
• Victoria's Secret, Nike, Calvin Klein වැනි ලෝක ප්‍රසිද්ධ වෙළඳ නාම වෙනුවෙන් ඇඳුම් ඇඟලුම් නිම වෙනවා,
ශ්‍රී ලංකාව තුළ. අලුත් බද්දෙන් පසු, ශ්‍රී ලංකාවෙන් යැවෙන ඇඳුම් හා ඇඟලුම්වල මිල 50%කින් ඇමරිකාවෙදී ඉහල යා හැකියි. මෙය මුදල් දෙස බලාගෙන ගනුදෙනු කරන ඇමරිකානුවන්ට ලොකු පහරක්.
“මේ බද්ද අපට හදිසියේ වැදුණු මරු පහරක්! අපේ සමස්ත ඇණවුම් ජාලයම කඩා වැටීමකට ලක්වේවි.” මාස් හෝල්ඩින්ස් (MAS Holdings) ආයතනයේ නිලධාරියෙක් කියයි.
කුඩා හා මධ්‍යම පරිමාණයේ කර්මාන්තශාලාවලටයි, මෙයින් බරපතලම පහර වදින්නේ. මෙරටින් ඇණවුම් කරන ඇමරිකන් සමාගම් ඒවා අඩු බදු ඇති වෙනත් රටවලට ඒවා ගෙන යාවි. එවිට අපේ කර්මාන්තශාලා වැසී යාවි. ________________________________________
🧣 රබර් සහ තේ: පිස්සු හැදෙන මිල
• රබර් – කර්මාන්තවල නිෂ්පාදිත ටයර්, ශල්‍යවෛද්‍ය අත්මේස්
o දැන් මුළු බද්ද: 56.5% (පැරණි 12.5% + නව 44%)
o තායිලන්තය, මැලේසියාව: මෙවැනි බදු නැත o 30-50%ක ඇමරිකානු ඇණවුම් අහිමි විය හැකියි
• තේ – ඇමරිකානු වෙළෙඳපොළට 3–5% පමණ යැවෙයි
o නමුත් "Ceylon Tea" නාමය හා ගෞරවය නරක බලපෑමකට ලක්වෙයි “සියලුම ජනතාව තුළ අලුත් මිල කම්පනයක් ඇති කරාවි.
මෙයින් ශ්‍රී ලංකාවේ තේවලට ඇති ඉල්ලුම ගිලිහී ගොස් කෙන්යාවේ හා ඉන්දියාවේ තේවලට හැරෙන්න පුළුවන්” තේ මණ්ඩල නිලධාරියෙක් කියයි.
________________________________________
🏛️ ආර්ථික අහිමි වීම
• අපනයන ආදායමේ 25%කට ($ බිලියන 3ක්) අහිමි වීමේ අවදානම.
• ඇඳුම් හා ඇඟලුම්, රබර් කර්මාන්ත ආදියෙන් 100,000කට වැඩි රැකියා අහිමි විය හැකිය
• කොළඹ කොටස් වෙළෙඳ පොළේ (Colombo Stock Exchange) – සතියක් තුළ ඇඟලුම් කොටස් 8–11%කින් කඩා වැටුණි.
• බැඳුම්කර අගය: ලෝක වෙළෙඳපොළේදී 2–3% පහතට
• වෙළෙඳ විනිමය ධාරාව අඩුවීම → රුපියල් අවප්‍රාප්තියේ අවදානම
________________________________________
⏰ ශ්‍රී ලංකාව දැන්ම කළ යුතු දේ
🔒 ඉහළ මට්ටමේ දූත කටයුතු ආරම්භ කළ යුතුයි
• ඇමරිකාව සමඟ සෘජු සාකච්ඡාවලට යායුතුයි
• අතිරේක බදු (para-tariff) ඉවත් කිරීම සඳහා සංශෝධන යෝජනා කළ යුතුයි.
🌐 අලුත් වෙළඳපොළ සෙවීම වේගවත් කළ යුතුයි
• යුරෝපය, බ්‍රිතාන්‍යය, ඉන්දියාව, චීනය වැනි රටවලට කෙරෙන අපනයන වර්ධනය කළ යුතුයි
• GSP+, DCTS, FTAs උපයෝගී කර ගන්න
💼 නිර්යාතකරුවන්ට හදිසි සහන ලබාදෙන්න
• බදු නිදහස් කිරීම්, අඩු පොලී ණය
• මේ පිළිබඳව කටයුතු කරන්නට කර්මාන්තකරුවන් හා එක්ව විශේෂ කාර්ය සාධක බලකායක් (task force) එකක් පිහිටුවිය යුතුයි.
🧵 “Brand Sri Lanka” ව්‍යාපාර ආරම්භ කරන්න
• ශ්‍රී ලංකාවේ ගුණාත්මක නිෂ්පාදන ජාත්‍යන්තරයේ ප්‍රචාරය කරන්න
• සන්නාමයේ ගුණාත්මක භාවය රකින්නට, පරිසර හිතකාමීත්වය, කම්කරු අයිතිවාසිකම්, වගකීම ආදිය වෙනුවෙන් ඇති කැපවීම පෙන්වා දෙන්න.
________________________________________
⚖️ දිගුකාලීන ක්‍රියාමාර්ග: සංශෝධන ගෙන ඒම සහ ශක්තිමත් වීම
1. අතිරේක බදු (Para-Tariffs) අඩු කරන්න
o බදු පද්ධතිය සරල කරන්න
o දේශීය පාරිභෝගිකයන්ට වාසි සැලසෙන විධියට
2. නව වෙළෙඳ ගිවිසුම් ඇති කරගන්න
o FTAs: තායිලන්තය, දකුණු කොරියාව වැනි රටවල් සමග
o RCEP, SAARC ආරම්භ නැවත ශක්තිමත් කරන්න
3. අධි නිෂ්පාදන සහ පහසුකම් ව්‍යාප්ත කරන්න
o සුපිරි කාර්මික පහසුකම් (Smart manufacturing), හරිත තාක්ෂණය (green tech)
o දේශීය සැපයුම් ජාල 4. අගය එකතු කළ (Value-Added) නිෂ්පාදන වෙතට හැරෙන්න
o පරිසර හිතකාමී සක්‍රිය ඇඟලුම් (Eco-friendly activewear), සන්නාම තේ වර්ග (branded teas)
5. නවෝත්පාදන සහ ඩිජිටල් වෙළෙදාම (digital trade)
o කුඩා හා මධ්‍යම පරිමාණයේ ව්‍යාපාර (SMEs) සඳහා E-commerce, fintech, blockchain හඳුන්වා දීම
________________________________________
✅ අපට හෙටක් තියෙනවාද?
ඔව්! මෙන්න කළ හැකි දේ:
1. වෙළඳපොළ විවිධ කිරීම – EU (GSP+), UK (DCTS), ඉන්දියාව, ජපානය, ASEAN
2. වෙළඳ තරඟකාරීත්වය වැඩි කරන්න – ස්වයංක්‍රීයකරණය (automation), නිෂ්පාදනවලට අගය එකතු කිරීම (value-added production)
3. ආනයන බද්ද අඩු කරන්න – 88% → දේශීය කර්මාන්තවලට වාසි සැලසෙන විධියට හා U.S. සමඟ සබඳතා යහපත් වන ආකාරයට.
4. අන් රටවලින් ඉගෙන ගන්න o බංග්ලාදේශය – EU ආශ්‍රිතව වෙළෙඳ සබඳකම් නිසා බේරුණා.
o වි‍යට්නාමය – FTAs සහ FDI නිසා ගැලවුණා
o කාම්බෝජය – සම්මත වෙළෙඳ ක්‍රම සංශෝධනය කළා.
5. සන්ධී ගිවිසුම් ඇති කර ගන්න - බදු ක්‍රමය වෙනස් කරන්න ________________________________________
🧠 මෙය පිළිතුරු දිය හැකි ඇහැරවීමක්!
මෙම 44% බද්ද තවත් බද්දක් නොවෙයි – මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ ගෝලීය මාර්ගය පිළිබඳ විභාගයකි.
අපි මුහුණ දීලා තියෙනවා මීට වඩා බරපතල තත්වයන්ට: COVID, ණය නාස්තිය, දේශපාලන ගැටුම් වැනි දේ. දැන් මේකත් ඒ වගේ අවස්ථාවක් — නැවත පණ ගැන්වීමකට නොව, ගෝලීය වෙළෙඳාමේ නව ප්‍රවේශයක් ඇති කර ගන්නට.
“මෙය ඇමරිකාව සමග උරණ වී ඔවුන්ට දොස් පැවරිය යුතු එකක් නෙවෙයි, අපේ ගෝලීය වෙළෙඳ කටයුතු නව මානයකට ගෙන යායුතු අවස්ථාවක්!” කළ පුරුදු ඇති පළපුරුදු කොළඹ ආර්ථික වේදියෙක් පවසනවා.
0 Comments